Vatikani, qendra e botës katolike, është një nga vendet më të vogla në sipërfaqe, por më të mëdhatë në mistere. Prej shekujsh, kjo enklavë është përfshirë nga histori të errëta, sekrete të ruajtura me fanatizëm dhe ngjarje që asnjëherë nuk kanë marrë përgjigje të plotë. Një prej tyre mbetet zhdukja e bujshme e Emanuela Orlandit, një vajzë 15-vjeçare që u zhduk më 22 qershor 1983, duke u kthyer në simbolin e mistereve që fshihen pas mureve të Vatikanit.
Emanuela ishte vajza e një zyrtari të Vatikanit dhe banonte brenda qytetit-shtet. Në ditën fatale, ajo doli nga një kurs muzike në Romë dhe nuk u kthye më. Prej asaj dite, rasti është kthyer në një nga çështjet më të ndërlikuara në Itali dhe jo vetëm. Për dekada janë ngritur teori që përfshijnë gjithçka – nga mafia italiane, te shërbimet sekrete, e deri te grupet ekstremiste që kërkonin lirimin e Mehmet Ali Agcës, atentatorit të Papa Gjon Palit II.
Megjithëse familja e saj ka luftuar për të zbardhur të vërtetën, Vatikani shpesh është akuzuar për heshtje dhe mungesë transparence. Vetëm vitet e fundit janë ndërmarrë disa hapa më konkrete, por pa një përfundim të qartë. Seriali dokumentar i Netflix “Vajza e Vatikanit” solli sërish në qendër të vëmendjes këtë çështje, duke ngritur më shumë pyetje sesa përgjigje.
Arkivat sekrete – çfarë fshihet brenda tyre?
Një tjetër element që ushqen legjendat rreth Vatikanit është Arkivi Sekret Apostolik, një prej më të mëdhenjve dhe më të paprekshmit në botë. Ky arkiv, me mbi 80 kilometra rafte dokumentesh, përmban letra, korrespondenca dhe vendime që datojnë prej shekujsh. Disa thonë se aty ruhen të dhëna për ngjarje historike të fshehura, përfshirë informacion për ekzorcizmin, kontaktet me figura të diskutueshme historike, apo edhe dijeni për çështje që i tejkalojnë kufijtë e religjionit.
Aksesi në arkiv është i kufizuar në mënyrë ekstreme, çka ka bërë që shumë teoricienë të konspiracionit ta konsiderojnë atë si “kasafortën e të vërtetave të ndaluara”.
Skandalet e heshtura dhe emrat e mëdhenj
Gjatë viteve, Vatikani është tronditur edhe nga skandale financiare, abuzime seksuale të mbuluara me vite dhe marrëdhënie të dyshimta me figurat politike dhe mafioze. Emra si Marcinkus, një peshkop amerikan i lidhur me Bankën e Vatikanit dhe mafien italiane, janë pjesë e historisë së errët të institucioneve të shenjta.
Ndonëse çdo Papë ka premtuar reformë dhe transparencë, një pjesë e të vërtetave duket se mbeten gjithmonë të pambërritshme për publikun.
Pse vazhdon të na tërheqë kjo errësirë?
Sepse në një botë ku gjithçka filmohet, ruhet dhe shpërndahet, Vatikani mbetet një nga të paktët vende ku heshtja mbizotëron mbi gjithçka. Dhe ndonjëherë, është pikërisht ajo që nuk thuhet – ajo që mbulohet me velin e heshtjes – që na intrigon më shumë.
