Inteligjenca nuk është një tipar i fiksuar, por rezultat i zakoneve dhe zgjedhjeve. Ne mund t’i përmirësojmë aftësitë tona mendore nëse ndryshojmë, qoftë edhe pak, mënyrën se si jetojmë – Shihni si!
Për më shumë se një shekull, psikologët janë përpjekur t’i përgjigjen një pyetjeje në dukje të thjeshtë, por të vazhdueshme: çfarë është inteligjenca dhe nga vjen ajo?
Pavarësisht dekadave të tëra kërkimesh, konferencash dhe debatesh teorike, përgjigjja mbetet e pakapshme.
Teoria e Spearman-it për g-në, ose “inteligjencën e përgjithshme”, nuk është kuptuar plotësisht, dhe as nuk është rënë dakord nëse është diçka që ekziston realisht apo është e dobishme.
Sigurisht, ndoshta pyetja vërtet thelbësore nuk është nga vjen inteligjenca, por çfarë bëjmë me të. Këtu fillon një qasje e ndryshme, më praktike: ajo e “IQ efektive”, domethënë, si e shfrytëzojmë sa më shumë atë që kemi.
Zakonet e përditshme që “ulin” IQ-në tonë
Nuk duhet të jesh neuroshkencëtar për të kuptuar se disa nga momentet më të mërzitshme të trurit tonë janë faji ynë.
Lodhja pas pak gjumi ose stresi i shkaktuar nga konsumimi i vazhdueshëm i mediave sociale, të gjitha këto ndikojnë në të menduarit tonë. Po kështu ndikon edhe të qenit në mjedise të zhurmshme dhe joproduktive.
Gjithashtu, shumë njerëz shmangin të flasin për IQ-në e tyre, sikur të ishte tabu ose gjykuese. Por kjo shmangie ka një kosto: na pengon të shohim se cilat zakone ndikojnë vërtet në performancën tonë. Dhe këto nuk janë aq të “ programuara gjenetikisht ” sa mendojmë.
Është një fakt: performanca mendore nuk është statike. Dhe nëse duam ta përmirësojmë atë, duhet të përqendrohemi te zakonet që e lejojnë këtë.
Mësimi i qëllimshëm dhe i ndërthurur: Hulumtimet tregojnë se truri mëson më mirë kur ndërthurim tema të ndryshme dhe e sfidojmë veten rregullisht. Mund të kërkojë më shumë përpjekje, por funksionon, njësoj si ushtrimet fizike.
Leximi është më i mirë se dëgjimi: Një studim zbuloi se leximi çon në kujtesë më të mirë sesa dëgjimi. Kjo bie ndesh me trendin aktual të podkasteve, por është e rëndësishme ta dini.
Teknikat e kujtesës: Segmentimi i informacionit dhe “metoda e Pallatit të Kujtesës” nuk janë truke, por strategji të vërteta që përmirësojnë performancën.
Lëvizja dhe ushtrimet: Aktiviteti fizik rrit funksionin e trurit. Hulumtimet kanë treguar se ushtrimet (aerobike) rrisin madhësinë e hipokampusit dhe përmirësojnë kujtesën. Kjo është veçanërisht e vërtetë tek të moshuarit, ku lëvizshmëria shoqërohet me shëndet më të mirë njohës dhe një rrezik më të ulët të demencës.
Truri nuk evoluoi për të funksionuar në qetësi. Ai evoluoi për të menduar në lëvizje, me kuriozitet, përmes përvojave dhe ndërveprimit me të tjerët. Njerëzit që mbeten intelektualisht të mprehtë deri në pleqëri janë ata që vazhdojnë të bëjnë pyetje rreth botës, duke pritur që çdo përgjigje të lindë një pyetje tjetër, pa konsumuar në mënyrë pasive ndonjë stimul.
Inteligjenca nuk është një numër, por një qëndrim ndaj jetës
Nuk ka rëndësi se cili ishte rezultati juaj i IQ-së. Ajo që ka rëndësi është mënyra se si e përdorni trurin tuaj. Dhe kjo ka shumë më tepër të bëjë me zakonet dhe qëndrimin tuaj sesa me ndonjë aftësi të lindur.
Nëse doni të ruani avantazhin tuaj intelektual, kërkoni gjëra të reja, shpjegoni me zë të lartë atë që po mësoni, bëni pyetje, vazhdoni të eksploroni botën përreth jush dhe, mbi të gjitha, flini mirë natën.
Inteligjenca nuk është privilegj i disa njerëzve. Është një aftësi që forcohet ose dobësohet nga mënyra se si jetojmë.
